دلایل پیدا و پنهان انصراف قالیباف از رقابت‌های انتخاباتی

جبهه روحانی انصراف قالیباف از ادامه رقابت‌های انتخاباتی را تأییدی بر پیش‌بینی خود می‌داند. اصول‌گرایان از آن به عنوان شانس افزایش آرای رئیسی استقبال می‌کنند. تحلیل‌گران اما دلایل دیگری را در "پشت پرده" می‌بینند.





کناره‌گیری محمد باقر قالیباف از رقابت‌های انتخاباتی به نفع ابراهیم رئیسی با استقبال گسترده اصول‌گرایان روبه‌رو شد. رئیسی از او تشکر کرد. روزنامه حکومتی کیهان، حرکت قالیباف را "اخلاق‌مدارانه و متعهدانه" نامید. روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، اقدام او را "پلی به عمق سنگرهای ایثار دفاع مقدس" ارزیابی کرد.

قالیباف برخلاف گفته‌های سابق خود، روز دوشنبه (۲۵ اردیبهشت) از ادامه رقابت‌ها کناره‌گرفت و اعلام کرد که از ابراهیم رئیسی، دیگر نامزد "جبهه نیروهای مردمی انقلاب اسلامی" (جمنا) حمایت می‌کند.

این تصمیم قالیباف پس از نشست شورای مرکزی "جمنا" در روز دوشنبه اعلام شد. خبرگزاری تسنیم، نزدیک به نیروهای امنیتی ایران، نوشت: «در این جلسه با توجه به اعلام آمادگی هر دو کاندیدای جبهه انقلاب (سید ابراهیم رئیسی و محمد باقر قالیباف) برای کناره‌گیری به‌نفع دیگری، نهایتاً محمد باقر قالیباف از رقابت‌های ریاست جمهوری اعلام کناره‌گیری و تأکید کرد که همه توان خود را برای پیروزی سیدابراهیم رئیسی بر "دولت ناکارآمد و ناتوان" به کار خواهد بست».

قالیباف در بیانیه‌ای به همین مناسبت نوشت: «از همه حامیان مردمى خویش در سراسر کشور مى‌خواهم که تمام ظرفیت و حمایت خود را براى موفقیت برادر ارجمندمان حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسى و به بار نشستن دولت کار و کرامت برای خدمت به مردم قرار دهند و از همه مردمی که در این مدت به تشکیل دولت مردم دل بسته بودند و از همه حامیان مردمی و یاران بی‌ادعای خودم، که بی‌هیچ چشم‌داشتی و با تمام وجود، در جهت تحقق آرمان‌های انقلاب تلاش کرده‌اند، تشکر و قدردانی می‌کنم».

هم‌زمان یکی از اعضای ستاد قالیباف به تسنیم گفت: «ایشان [رئیسی] بزرگوارانه اعلام آمادگی کرده بود که به‌نفع قالیباف کناره‌گیری کند اما در مجموع مصلحت به این صورت بود که آقای قالیباف کناره‌گیری کنند، با این حال نه آقای قالیباف از صحنه بیرون خواهد رفت و نه ستادهای ایشان تعطیل خواهد شد، بلکه از همین لحظه تمام توان و انرژی خود را برای پیروزی سید ابراهیم رئیسی بر رئیس دولت ناتوان و ناکارآمد و اشرافی مصروف خواهند کرد».

اصول‌گرایان انصراف قالیباف را عاملی برای بالا رفتن شانس پیروزی رئیسی و افزایش آرای او ارزیابی می‌کنند، اما بسیاری از نیروهای حامی حسن روحانی، ضمن تأکید بر قابل پیش‌بینی بودن این اقدام، آن را به نفع رئیس دولت یازدهم دانسته‌اند. اما آیا مسئله تنها کناره‌گیری یکی به نفع دیگری برای کمک به افزایش آرای نامزد اصلی اصول‌گرایان بوده است. تحلیل‌گران نظر دیگری دارند.

"سقوط چشمگیر آرای قالیباف در یک هفته"
از جمله حمیدرضا جلایی‌پور، تحلیل‌گر و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در مصاحبه با روزنامه "اعتماد" (سه‌شنبه ۲۶ اردیبهشت/ ۱۶ مه) علت انصراف قالیباف از رقابت‌های انتخاباتی را در "ریزش آرای" او در جریان یک هفته گذشته دانسته است.

به گفته جلایی‌پور، نظرسنجی‌های اخیر نشان‌دهنده سقوط ۸ درصدی آرای قالیباف، از ۲۰ درصد به ۱۲ درصد است و به همین دلیل "شكست قاليباف قبل از كناره‌گيری در نظرسنجی‌ها نمايان شده بود". این در حالی است که از نظر این فعال اصلاح‌طلب، آرای روحانی در همین مدت افزایش داشته است.

به باور جلایی‌پور، این‌گونه نیست که آرای قالیباف به سوی رئیسی سرازیر شود، بلکه بخشی از آن به سبد روحانی و بخشی به سبد رئیسی ریخته می‌شود. این تحلیل‌گر می‌گوید، علت دیگر کناره‌گیری قالیباف، علاوه بر "استوار و قانع‌کننده‌تر" بودن روحانی و جهانگیری در مناظره‌ها، این بوده که «جناح راديكال و تندرو بوی شكست را استشمام كرده، ولی می‌خواهد آبرومند كنار برود».

حمیدرضا جلایی‌پور دلیل دیگری را نیز برای اقدام قالیباف عنوان می‌کند: «آقای قاليباف از طريق نظرسنجی‌ها ديده كه برای سومين بار بايد شكست را دريافت كند. در اين صورت به ته چاه عرصه سياست می‌رفت. لذا پيش‌دستی كرده و نمی‌خواهد به ته چاه برود و روغن ريخته را نيز خرج امامزاده كند كه بعد از انتخابات شايد بتواند موقعيتی داشته باشد. سرجمع می‌توان گفت كه مردم و افكار عمومی آنها را ناكام گذاشته‌اند».

نظرات