پیروزی کردها بر منبج که توانستند این شهر را از دست داعش آزاد کنند، آنها را به آرزوی دیرینهشان که ایجاد دولتی بر اساس ارزشهای دمکراسی غربی است، یک گام نزدیکتر کرده است. این برای ترکیه یک کابوس است.
شادمانی مردم منبج که بیرون راندن داعش را از شهرشان جشن گرفتند، تقریبا در همهجا با خشنودی اذهان عمومی روبرو شد. "اشپیگل آنلاین" در گزارشی نوشته است، فقط در آنکارا بود که از آزادی منبج چندان استقبال نشد، زیرا که این شهر به طور عمده به دست کردها آزاد شد بود، به عبارت دیگر، به دست پیشمرگان کرد یگانهای مدافع خلق (یپگ)، اعم از زن و مرد.
اشپیگل آنلاین نوشته است که یگانهای مدافع خلق سوریه، سازمانی نزدیک به حزب پکک (حزب کارگران کردستان) ترکیه است. برای ترکیه نیز پکک پس از فتحالله گولن و طرفدارانش، دومین "دشمن" به شمار میرود. به همین دلیل این کشور با نگرانی شدید به پیروزی کردهای سوریه مینگرد.
مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه در این رابطه میگوید: «انتظار ما این است که یپگ دوباره به پشت منطقه شرقی فرات بازگردد.» رود فرات خط قرمز دولت ترکیه است.
هنگام فتح کوبانی نیز دولت ترکیه با اکراه حاضر شد سلطه کردها بر منطقه شمالی سوریه در شرق فرات را بپذیرد، اما مطلقا حاضر به تحمل کردها در بخش غربی آن نیست.
شروط ترکیه برای آزادی منبج چه بود؟
به گزارش "اشپیگل آنلاین"، زمانی که برنامه آزادسازی شهر منبج شروع شد، ایالات متحده آمریکا مجددا به ترکیه اعلام کرد که در این عملیات، کردها نیز حضور دارند. ترکیه این امر را تنها به دو شرط پذیرفت. شرط اول اینکه، رهبری این عملیات در دست شبهنظامیان عرب باشد و کردهای یپگ تنها نقش حمایتی داشته باشند، و شرط دوم اینکه پس از آزادی منبج، یک شورای شهر عربی بر آنجا حاکم شود.
شرط اول عملی نشد. اگرچه نیروهایی که به منبج حمله کردند، "نیروهای دمکراتیک سوریه"، متشکل از کردها و عربها بودند، اما کردها دست بالا را از نظر تعداد نفرات داشتند، زیرا که ماهها تلاش آمریکا برای جذب نیروهای بیشتری از میان عربها بینتیجه مانده بود.
حالا دولت آنکارا بر شرط دوم خود پافشاری میکند و آمریکا هم گفته است که نگرانی ترکیه را درک میکند. گوردون تراوبریج، سخنگوی پنتاگون در این باره گفته است: «منبج از نظر تاریخی یک شهر عربی است و انتظار ما این است که بعد از رهایی نیز همین گونه بماند.»
ولی کردها نقشههای دیگری دارند: ایجاد منطقهای بهم پیوسته در مرز ترکیه، از عفرین در غرب و در امتداد رود فرات تا مرز شرقی ترکیه با عراق. کردها این منطقه را "روژاوا" مینامند که در تصور آنها قرار است روزی منطقه خودمختار کردها و یا حتی شاید دولت مستقل کردی باشد.
این نقشه برای ترکیه حکم کابوس را دارد. ترکیه میترسد که با اجرایی شدن چنین نقشهای تلاش کردهای ترکیه برای خودمختاری اوج تازهای بگیرد. هنوز مناطق کانتون عفرین و کوبانی از هم جدا هستند و گروه موسوم به "دولت اسلامی" این بخش را در دست دارد.
کردها، متحد آمریکا و اسد
هفته گذشته "نیروهای دمکراتیک سوریه" از پایهگذاری "شورای الباب" خبر دادند که در حال تدارک حمله به شهر الباب برای آزادی آنجا از دست داعش است. در این عملیات نیز کردها سهم قابل توجهی خواهند داشت و به همین ترتیب نیز یک گام دیگر در جغرافیای منطقه به سوی غرب حرکت میکنند.
کردهای کانتون عفرین هم به تحرکات خود افزودهاند. رئیس این کانتون هیوا مصطفی، اعلام وضعیت فوقالعاده کرد و گفت که این واکنشی است به تحولاتی که آزادی منبج با خود به همراه میآورد.
کردهای سوریه خواهان جنگ داخلی در این کشور نبودهاند، اما توانستهاند از این شرایط حداکثر بهرهبرداری را به نفع خود بکنند. از یکسو به نیروهای آمریکایی در حملات هوایی و زمینی کمک میکنند، همزمان در شهر حلب در مقابل نیروهایی که مورد حمایت آمریکا هستند و در کنار ارتش بشار اسد میجنگند.
الگویی مطابق ارزشهای دمکراتیک
کردها در عین حال در کانتونهای تحت اداره خود، نوعی حکومت را برقرار کردهاند که تصویری است از سوریه آینده. سوریهای که با تصورات و موازین دمکراسی مورد نظر اتحادیه اروپا و آمریکا بیشترین نزدیکی را دارد؛ حقوق برابر زن و مرد، آزادی مذهب و لغو مجازات اعدام. یعنی همه ارزشهایی که ترکیه زیر دست اردوغان روز به روز از آن دورتر میشود.