عیادت علی دادمان در دوره بستری شدن آیت الله خامنه ای در بیمارستان
رسانه های ایران هفته گذشته پوشش وسیعی به مرگ علی دادمان دادند که بر اساس گزارش ها به دلیل ابتلای ناگهانی به نوعی سرطان نادر درگذشت.
واکنش چهره‌های سیاسی به مرگ علی دادمان به قدری زیاد و سریع بود که مشخص شد، آقای دادمان یک شهروند عادی نبوده است. رهبر جمهوری اسلامی، رئیس‌جمهور و معاون اول او و سه رئیس‌جمهور پیشین، تعدادی از وزرای کنونی و پیشین، فرمانده فعلی و اسبق سپاه پاسداران، رئیس مجلس و بسیاری دیگر از مقامهای کشوری و لشگری درگذشت علی دادمان را تسلیت گفتند.
علاوه بر پیام‌های تسلیت پرتعداد مسولان، حضور گسترده و البته متنوع چهره‌های سیاسی مطرح هم در مراسم خاکسپاری و مجالس ختم علی دادمان قابل‌توجه بود.
شرکت حسین شریعتمداری (مدیر روزنامه کیهان) محمدحسین صفار هرندی (وزیر ارشاد دولت اول محمود احمدی نژاد) و عزت‌الله ضرغامی (رئیس پیشین صداوسیما) از طیف اصولگرایان همزمان با چهره‌های مشهور اصلاح‌طلب مانند بهزاد نبوی، محمدرضا خاتمی و مصطفی تاج‌زاده، در یک مجلس ختم اتفاق چندان رایجی نیست.
همچنین کمتر اتفاق می‌افتد که وحید حقانی، از مسئولان دفتر آیت الله خامنه ای و غلامعلی حداد عادل در مجلس فاتحه‌ای شرکت کنند که محمد موسوی خویینی (رهبر دانشجویان پیرو خط امام و مدیر روزنامه توقیف شده سلام) و عبدالله نوری (وزیر کشور استیضاح شده دولت محمد خاتمی و مدیر روزنامه توقیف شده خرداد) هم در آن حاضر هستند. حضور مقامهای نظامی-امنیتی مانند وزرای اطلاعات و دفاع در کنار مدیران بانکی و فعالان اقتصادی هم در یک مجلس ختم شرکت چندان مسبوق به سابقه نبوده است.
اما علی دادمان که تا پیش از این نام چندانی از او در رسانه ها نبود، کیست که درگذشت او چنین بازتاب گسترده ای یافت؟
فرزند 'وزیر شهید' دولت خاتمی
علی دادمان، فرزند رحمان دادمان، وزیر راه دولت محمد خاتمی است که در سال ۱۳۸۰ در یک سانحه هوایی پرحاشیه درگذشت.
رحمان دادمان از "دانشجویان خط امام" بود که در اشغال سفارت آمریکا حضور داشت. آقای دادمان در نخستین دوره مجلس بعد از انقلاب به عنوان نماینده تبریز انتخاب شد، ولی چون اعتبارنامه او توسط نمایندگان مورد تأیید قرار نگرفت، نتوانست به نمایندگی مجلس برسد.
عبدالله نوری و محمد موسوی خویینی در مراسم ختم علی دادمان
رحمان دادمان با شروع جنگ به سپاه رفت و در رده‌های مهمی مانند جانشین معاون کل لجستیک و تدارکات سپاه فعالیت داشت. بعد از جنگ از جمله افرادی بود که با بورسیه دولتی برای ادامه تحصیل راهی بریتانیا شد.
آقای دادمان و خانواده او همزمان با مسعود نیلی (که اکنون مشاور اقتصادی حسن روحانی است)، محسن میردامادی (دبیرکل جبهه مشارکت) و حمیدرضا جلایی‌پور (مدیر روزنامه توقیف شده جامعه) که همگی با شرایط مشابهی در شهر منچستر درحال تحصیل بودند، در رشته مهندسی عمران مدرک دکتری گرفت.
دادمان در اوخر دهه هفتاد خورشیدی و در دولت محمد خاتمی درحالی به وزارت راه رسید که یک عضو اجرایی موثر در حزب مشارکت بود. در همین دوران برای یک ماموریت کاری با یک هواپیمای یاک ۴۰ عازم استان گلستان شد، اما هواپیمای او سقوط کرد و ۳۶ ساعت طول کشید تا لاشه هواپیما و اجساد سرنشینان آن پیدا شود.
عباس پالیزدار، چهره افشاگر حامی محمود احمدی‌نژاد نیز چند سال بعد مدعی شد که سقوط هواپیمای حامل رحمان دادمان مشکوک بوده است. گزارش‌هایی که تایید نشد و البته مجال پیگیری هم پیدا نکرد، حاکی از تغییر خلبان و خدمه هواپیما قبل از پرواز بود. درنهایت رحمان دادمان عنوان "شهید" گرفت.
آقای دادمان، از مقلدان وفادار آیت‌الله حسینعلی منتظری، قائم مقام برکنار شده آیت الله خمینی محسوب می شد.
'بسیجی' به جای اصلاح‌طلب
به فاصله کوتاهی از درگذشت رحمان دادمان، فرزند ارشد او علی، در مصاحبه‌ای با روزنامه کیهان، از کینه پدر خود نسبت به "ضدانقلاب" و باور او به ارزش های انقلاب گفت. اینکه فرزند یک عضو مهم جبهه مشارکت و عضو کابینه محمد خاتمی به جای مصاحبه با نشریات حامی دولت با روزنامه منتقد جریان اصلاحات گفت و گو کرد، اقدامی متفاوت با فضای سیاسی حاکم بر دهه ۱۳۸۰ بود.
علی دادمان در اوج دوران اصلاحات، عنوان "دانشجوی بسیجی" را برای خود برگزیده که تابلوی منتقدان دانشگاهی خاتمی بود. او بعد از پایان دوره دانشگاه به فعالیت اقتصادی در حوزه راه و ساختمان مشغول شد.
در اعتراض‌های بعد از انتخابات جنجالی ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸، خانواده‌های باکری و همت که هر دو از فرماندهان نامدار جنگ ایران و عراق بودند که در جریان جنگ ۸ ساله کشته شده بودند، به حمایت از میرحسین موسوی پرداختند؛ حامیان آقای موسوی هنگامی که توسط نیروهای بسیجی سرکوب می‌شدند شعار "بسیجی واقعی، همت بود و باکری" سر می دادند.
در این برهه، این علی دادمان بود که محمد مهدی همت، فرزند محمد ابراهیم همت را به دیدار چهره‌های اصولگرا برد تا به نوشته برخی از رسانه های ایران "صدای او شنیده و مایه تسکینش شود."
علی دادمان و محمدمهدی همت و برخی از فرزندان کشته شدگان جنگ ۸ ساله در فعالیت‌های اقتصادی نیز با هم همکار شدند. از جمله در شرکت تکنوکار و اجرای پروژه بزرگ توسعه فرودگاه امام خمینی همکاری کردند.
شرکت تکنوکار از زیرمجموعه‌های "سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان" است که به بانک مهر تعلق دارد. بانک مهر که سرمایه اولیه آن با هدیه رهبر جمهوری اسلامی تأمین شده، یک موسسه مالی وابسته به سازمان بسیج است.
'بسیجی اقتصادی'
بعد از آنکه جمهوری اسلامی ایران به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای تحت تحریم‌های گسترده قرار گرفت، حاکمیت از بدنه اجتماعی خود خواست تا مانند دوران جنگ با عراق، با نظام تحریم‌ها هم مقابله کند.
از آن دوران اصلاح "بسیجی اقتصادی" در تبلیغات رسمی به گوش می رسید. مراد از بسیجیان اقتصادی افرادی بودند که با "فداکاری" تلاش می‌کردند تاثیر تحریم‌ها علیه ایران کم شود تا برنامه هسته‌ای و نظام جمهوری اسلامی تضعیف نشود. علی دادمان از جمله این "بسیجیان اقتصادی" بود که حتی محمدحسین صفار هرندی، مشاور فرمانده سپاه او را "چریک اقتصادی" دوران تحریم نامید.
هنگامی که آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۳ در بیمارستان بستری شد و شخصیت‌های نزدیک به حکومت برای عیادت با او به بیمارستان رفتند، علی دادمان هم از جمله افرادی بود که به ملاقات آیت الله خامنه ای رفت.
ترور بیولوژیک؟
مرگ ناگهانی علی دادمان و سرعت غیرمعمول پیشرفت سرطان او باعث شد که علت اصلی مرگ او پرسش‌برانگیز شود.
محمدمهدی همت در آخرین روزهای حیات آقای دادمان در توضیح شرایط او نوشت: "غده‌ی ایجاد شده در روده موجب انسداد روده گردیده که بخشی از روده را سیاه کرده که دکتر‌ها مجبور شدند بخشی از آن را بریده و روده را از چرخه خارج کنند. محتویات روده به داخل شکم ریخته بود که ایجاد عفونت کرده و عفونت وارد خون شده و از طرفی گاز ایجاد شده در شکم، ریه را نیز درگیر کرده که در حال حاضر تنفس ایشان با دستگاه انجام می‌گردد. سلول‌های سرطانی روده و معده و کبد و لگن و کلیه را به اشغال خود در آوردند که بخاطر جراحات و عمل جراحی و وضعیت موجود، امکان شیمی درمانی دیگر وجود ندارد."
آنچه ابهام در خصوص مرگ علی دادمان را بیشتر می‌کرد، ارتباط بیماری او با یک سفر کاری‌ست.
مدیر خبرگزاری فارس درباره این ابهام نوشت: "یک ماه پیش که خبر بیماری‌اش را شنیدم تلفنی جویای احوالش شدم. به شوخی گفتم: علی! بادمجان بم آفت ندارد. خندید و گفت: سید! این تو بمیری از آن توبمیری ها نیست! گفت که چند وقت پیش سفری به خارج کشور داشته و پس از بازگشت بدون هیچ سابقه‌ای دچار این بیماری مشکوک شده که به تدریج بخش زیادی از بدنش را درگیر کرده است."
هادی خامنه ای از چهره های سیاسی اصلاح طلب (برادر رهبر ایران) در مراسم ختم علی دادمان
پس از انتشار این مجموعه توضحیات، طی هفته گذشته مطالب مختلفی در فضای مجازی دراین‌خصوص منتشر شد؛ از جمله اینکه وقتی علی دادمان برای یک سفر تجاری در یک کشور آسیای دور به سر می‌برده، عده‌ای ناشناس با او ارتباط برقرا کرده‌اند و در همین مدت بدن او آلوده شده. به‌طوریکه مرگ او مصداق ترور بیولوژیک یا بیوتروریسم است.
ترور بیولوژیک علی دادمان هنوز به‌طور رسمی نه تایید شده و نه تکذیب، ولی دریادار علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در حاشیه مجلس ختم او به خبرگزاری ایرنا گفته که مسئله پیگیری و پیشگیری از این نوع حوادث در کمیته‌ای مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
علی دادمان به‌طور عمدی مبتلا به یک سرطان کشنده شد یا به‌طور اتفاقی گرفتار آن شد؟ اگر او ترور بیولوژیک شده، انگشت اتهام به سوی چه فرد یا سازمانی است؟ آیا این اتفاق به فعالیت‌های او در زمینه مقابله با تحریم‌ها ارتباط دارد؟
پاسخ این پرسش‌ها درحال حاضر مشخص نیست و چشم‌اندازی هم از روشن شدن آن وجود ندارد، اما نکته مشخص این است که علی دادمان آقازاده‌ای بوده که به شخصه اعتبار مستقلی یافته بود. به تعبیر مدیرعامل خبرگزاری فارس "در دوران تحریم، علی در زمره کسانی بود که هر جا کشور نیاز داشت، او دست به کار می‌شد و با تخصص و ذکاوتی که داشت آن نیاز را در حد توان برطرف می‌کرد. کاری نظیر فعالیت‌هایی که برخی شهدای هسته‌ای داشتند و با شجاعت و ذکاوت، نیازهای عرصه هسته ای را از بیرون کشور تأمین می‌کردند."
اینکه بالاترین مقام جمهوری اسلامی و بلندپایه‌ترین مقامهای سیاسی، امنیتی و نظامی، درگذشت علی دادمان را تسلیت می‌گویند نشان از اهمیت او و فعالیت‌هایش برای نظام جمهوری اسلامی ایران دارد.