نخستوزیر اسرائیل توافق تلآویو و آنکارا برای عادیسازی مناسبات را "یک گام مهم و استراتژیک" خواند که به نظر او میتواند در آرامسازی خاورمیانه سهم داشته باشد. توافق دو کشور روز دوشنبه به طور رسمی اعلام شد.
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل روز دوشنبه (۲۷ ژوئن/ ۷ تیر) در باره توافق اسرائیل و ترکیه برای ازسرگیری مناسبات دو کشور گفت، براساس توافق میان دو کشور ترکیه تعهد کرده از شکایت علیه سربازان اسرائیل صرفنظر کند. او افزود، پارلمان ترکیه قانونی در این باره تصویب خواهد کرد.
نتانیاهو اعلام کرد در توافق میان ترکیه و اسرائیل محاصره غزه به قوت خود باقی خواهد ماند. او تاکید کرد، ما با ترکیه توافق کردیم که محاصره امنیتی و دریایی نوار غزه باقی بماند اما ارسال کمکهای انسانی ترکیه به غزه از طریق بندر "اشدود" امکانپذیر خواهد بود.
نتانیاهو افزود، توافق با ترکیه برای ارسال کمکهای انساندوستانه به غزه، این امکان را فراهم میسازد که مشکلات انسانی در غزه با نظرداشت ملاحظات امنیتی اسرائیل حلو فصل شود.
نتانیاهو با دفاع از عادیسازی مناسبات کشورش با ترکیه گفت، روابط تیره و تنشآلود با ترکیه کمکی به اسرائیل نمیکند. او گفت درباره این توافق با جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز گفتوگو کرده است.
جان کری نیز که هماکنون در رم بهسر میبرد از آشتی میان ترکیه و اسرائیل استقبال کرده است.
توافق میان دو کشور برای عادیسازی مناسبات، روز یکشنبه (۲۶ ژوئن/ ۶ تیر) در رم پایتخت ایتالیا بهدست آمد و نخستوزیران دو کشور ظهر روز دوشنبه (۲۷ ژوئن) در جریان کنفرانس مطبوعاتی جزئیات این توافق را تشریح کردند.
نتانیاهو هماکنون در رم بهسر میبرد و به همیندلیل کنفرانس مطبوعاتی او درباره توافق با ترکیه در رم برگزار شد. روز چهارشنبه (۲۹ ژوئن) کابینه امنیتی اسرائیل توافق دو کشور را تایید خواهد کرد. کابینه ترکیه این توافق را روز سهشنبه امضا خواهد کرد.
طبق توافق دو طرف، سفرای دو کشور به آنکارا و تلآویو باز میگردند و تمرینهای مشترک نظامی، روابط بازرگانی و گردشگری و اجرای پروژههای مشترک انرژی و دفاعی میان دو کشور از سر گرفته میشود.
بحران کشتی "مرمره آبی"
روابط ترکیه و اسرائیل در سال ۲۰۰۹ به دنبال جدال لفظی بین رجب طیب اردوغان نخست وزیر وقت ترکیه و شیمون پرز، رئیس جمهوری اسرائیل، در کنفرانس سالانه داووس سوئیس، بحرانی شد. اردوغان اسرائیل را متهم کرد که جوانان فلسطینی را بیرحمانه به قتل میرساند.
اما حادثهای که روابط دو کشور را به کلی تخریب کرد، حمله نیروی دریایی ارتش اسرائیل به کشتی "مرمره آبی" در سال ۲۰۱۰ بود که حامل کمکهای انسانی چندین سازمان غیر دولتی ترکیه به مردم غزه بود. در این حمله ۱۰ شهروند ترکیه جان خود را از دست دادند. پس از این حادثه روابط دو کشور قطع شد.
برای عادیسازی مناسبات دو کشور، ترکیه خواستار عذرخواهی اسرائیل، پرداخت غرامت به بازماندگان قربانیان کشتی مرمره آبی و رفع محاصره غزه شده بود. در ماه مارس ۲۰۱۳ زیر فشار باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، نتانیاهو از رجب طیب اردوغان به دلیل حمله مرگبار به کشتی مرمره آبی عذرخواهی کرد.
اجازه ورود کمکهای انسانی به غزه
همچنین اسرائیل پذیرفته است که به بازماندگان قربانیان مرمره آبی ۲۰ میلیون دلار غرامت بپردازد و دولت ترکیه تعهد کرده که در ازای پرداخت این غرامت، همه شکایتها از اسرائیل در ارتباط با کشتی مرمره آبی متوقف شود.
اما اسرائيل حاضر به پذیرش کامل شرط سوم ترکیه که رفع محاصره غزه بود نشده و تنها پذیرفته است در راه ارسال کمکهای انسانی ترکیه به غزه مانع ایجاد نکند. قرار است این کمکها نخست به بندر اسرائیلی "اشدود" رفته و پس از بازرسی به نوار غزه منتقل شوند.
ترکیه علاوه بر ارسال کمکهایی مانند دارو و غذا، یک بیمارستان، نیروگاه برق و تصفیهخانه آب دریا نیز در غزه احداث خواهد کرد. نتانیاهو گفته است از چنین فعالیتهایی در غزه جلوگیری نخواهد شد زیرا این اقدامها به سود اقتصاد اسرائیل نیز هست.
بر اساس گزارش رسانههای آلمان، در مذاکرات دو طرف برای عادیسازی مناسبات همچنین اسرائیل خواستار روشن شدن سرنوشت دو سرباز این کشور شده که در نوار غزه ناپدید شدهاند.
رجب طیب اردوغان در سند جداگانهای اعلام آمادگی کرده که موضوع این دو سرباز اسرائیلی را پیگیری کند. خانوادههای این دو سرباز مفقود شده از دولت نتانیاهو خواسته بودند بازگشت اجساد فرزندانشان، بخشی از توافق آشتی میان ترکیه و اسرائیل باشد.