شکست ترکیه در پیوستن به اتحادیه اروپا، قدرت یابی کردها در مرزهای ترکیه و تهدید شدن ترکیه به دست آنان سبب شده است تا مقام‌های ترکیه لحن خود را درباره روسیه و کنار رفتن «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه از قدرت تغییر دهند.
بسیاری از تحلیلگران پیش بینی می‌کردند پس از سرنگونی جنگنده روسیه در مرزهای سوریه به دست نیروی هوایی ترکیه دامنه جنگ سرد میان روسیه و ترکیه افزایش یابد. به نظر می رسد که با تمایل ترکیه برای بهبود روابط با مسکو دامنه این نبرد در حال فروکش کردن است.
پیام های گوناگون مسوولان ترک نشان می دهد که آنان لحن خود را نسبت به روس ها تغییر داده اند. اما این تغییر لحن برای روس ها کافی نیست و خواستار در پیش گرفتن گام های مشخص برای ترمیم شکاف میان 2 کشور از سوی ترک ها هستند.
نخستین بار «نعمان کورتولموش» معاون نخست وزیر ترکیه در نشست دولت جدید ترکیه گفت داشتن روابط میان ترکیه و روسیه مهم است و احتمال دارد این روابط به زودی بهبود یابد. چند روز پس از آن «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه به مناسبت روز ملی روسیه نامه ای به «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه فرستاد و ابراز امیدواری کرد که روابط روسیه و ترکیه به حالت طبیعی و سطحی زیبنده برگردد.
پس از این اقدام، معاون رئیس جمهوری ترکیه اعلام کرد انتظار بالایی برای بهبود روابط میان ترکیه و روسیه وجود دارد و باید بهبود روابط میان 2 کشور آثار مثبتی بر اقتصاد و جهانگردی ترکیه داشته باشد. در پاسخ به این پیام های مثبت ترکیه، روسیه تاکید کرد که برای از سرگیری روابط با ترکیه تمایل دارد.
اما ترکیه باید گام هایی را برای جبران هزینه سرنگونی جنگنده روسیه بردارد. روس ها گفتند ما تمایل به عادی سازی روابط داریم اما در همین شرایط پوتین رئیس جمهوری روسیه گفت تردیدی باقی نیست که پس از حادثه سرنگونی جنگنده روسیه امکان عادی سازی روابط وجود ندارد. مگر اینکه آنکارا گام های لازم را در این زمینه بردارد. او با پیام خود اشاره کرد که ترکیه باید افزون بر جبران خسارت از روسیه عذر خواهی کند.
ناظران بر این باورند که تمایل ترکیه برای عادی سازی روابط با روسیه به سبب وجود چند عامل است که مهمترین آنها تیره شدن روابط ترکیه با اروپا، افزایش نفوذ کردها در سوریه و تهدید شدن ترکیه به دست کردهای ترکیه که گرایش های جدایی طلبانه دارند، است.
تیره شدن روابط ترکیه و اروپا
پیام های مثبت ترکیه به روسیه پس از اینکه آنکارا و کشورهای اتحادیه اروپا بر سرمسائلی مانند پرونده پناهجویان و پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و معافیت شهروندان ترکیه از داشتن ویزا برای ورود به کشورهای اتحادیه اروپا به بن بست رسیدند، افزایش یافت. استعفای «یورج هابر» فرستاده اتحادیه اروپا به ترکیه آخرین میخ بر تابوب توافق نامه پناهجویان میان ترکیه و اتحادیه اروپا بود.
توافق نامه ای که به موجب آن از سرازیر شدن پناه جویان به اروپا جلوگیری می شد. انتقادهای بسیار درباره حقوق بشر و آزادی ها در ترکیه بار دیگر روابط اتحادیه اروپا و ترکیه را تیره تر کرد و فرصت ترکیه را برای پیوستن به اتحادیه اروپا کاهش داد. «مایا کویانیچ» سخنگوی کمیساریای اروپا تصریح کرد کناره گیری هابر به دلیل مسائل شخصی نیست بلکه وزارت امور خارجه ترکیه در ماه می او را فراخواند و به سبب اظهارات او درباره توافق نامه پناهجویان بر او اعتراض کرده است.
ترکیه و اتحادیه اروپا از سال 2013 میلادی برداشتن ویزا را بررسی کردند و در ماه مارس پیش توافق کردند که در چارچوب توافق پایان دادن به مهاجرت غیر قانونی از ترکیه به اتحادیه اروپا و از سرگیری موضوع مذاکرات ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا این توافق را بررسی کنند. اما این مساله پیشرفت چندانی نداشت. زیرا اتحادیه اروپا پافشاری می کند که ترکیه قوانین مربوط به مبارزه با تروریسم را اصلاح کند اما ترکیه این اقدام را قابل توجیه نمی داند.
قدرت یابی کردها در سوریه و ترس از پشتیبانی روسیه
ناظران بر این باورند که تلاش آنکارا برای جلوگیری از برپایی دولت خودمختار به دست کردها در شمال سوریه، ترکیه را به تلاش برای بهبود روابط با روسیه وادار می کند. به ویژه که روسیه بازیگر اساسی در پرونده سوریه است و با نظام این کشور روابط تنگاتنگی دارد و به تازگی در سوریه دستاورهای سیاسی و نظامی بالایی داشته است.
در این زمینه مسوولان ترکیه به تازگی درخواست های خود برای کنار رفتن «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و همپیمان روس ها کاهش داده اند. آنکارا نگران است که نیروهای کرد که از پشتیبانی واشنگتن برخوردار هستند در شمال سوریه قدرت خود را تقویت کنند و باعث سرکشی حزب کارگران کردستان شود که برپایی دولت خودمختار در جنوب ترکیه را در سر دارد.
در این زمینه «محمد یجیم» تحلیلگر موسسه پژوهشی « یو. إس. إیه. کی» به خبرگزاری رویترزگفت: افزایش قدرت نفوذ کردها در سوریه 2 گزینه بیشتر برای ترکیه باقی نمی گذارد. دولت ترکیه یا باید مذاکرات صلح با حزب کارگران کردستان را از سر گیرد و این مساله ای است که دولت ترکیه اکنون آن را به کنار گذاشته است یا اینکه دولت ترکیه باید به طور غیرمستقیم بر سوریه و روسیه به عنوان دیوار حائلی تکیه کند تا کردها موفق به برپایی دولت خودمختار نشوند.